אני אומר יפו את אומרת יאפא

مدينة عالمية، تنبض بالحياة وتزدهر ثقافيًا، تتميز بأنها مدينة عربية، محاطة بالحقول والبساتين والمحيط الزراعي. سيطرت اللغة العربية، وعرضت دور السينما أفلاما باللغة العربية، مسرحيات، ورغم أن أسماء الشوارع كانت بالفعل عثمانية، أو انتدابية بريطانية - لكنهم أشاروا إلى أبطال الثقافة العربية (بشكل عام).

لقد غيرت حرب عام 1948 كل شيء. فرَّ 95٪ من سكان المدينة العرب أو تم طردهم. عادت يافا إلى يافو وبعدها بقليل إلى تل أبيب - يافا

البلدة القديمة، التي تتصدر 3000 عام من الثقافة الموثقة، أصبحت حيًا صغيرًا لمدينة تل أبيب الشابة والوقحة. ليس مجرد حي صغير: حي يعاني من الفقر والإحباط الذي يؤدي إلى الجريمة والعنف والمخدرات. 95٪ من سكان المدينة العرب لم يعودوا يعيشون هناك. وحل مكانهم قادمون جدد يهود وعمال مهاجرون عرب خلقوا نسيجًا بشريًا جديدًا. لقد تم محو اللغة العربية بالكامل من المجال العام.

في العقد الماضي، في نفس الوقت الذي سيطر فيه وكلاء عقاريون ذوو نفوذ على أصول المدينة وازدهرت عملية رفع المستوى الاجتماعي، بدأ الشباب الفلسطينيون من الجيل الثالث في محاولة استعادة الوعي حول إمكانية أو على الأقل ذكرى يافا الفلسطينية. إذاً من يقول يافو ومن يقول يافا؟

יותר ויותר ערבים פלסטינים וגם יהודים, תושבי ותושבות יפו, משתמשים בשם הערבי שלה: יאפא. מי שאומר או אומרת יאפא בתוך טקטס בעברית וגם בערבית מתכוון לכוון את התודעה ליפו יאפא, שלפני 1948.

עיר קוסמופליטית, שוקקת חיים ופורחת מבחינה תרבותית, מאופיינת כעיר ערבית, מוקפת פרדסים ובוסתנים ופריפריה חקלאית. השפה הערבית שלטה, בתי קולנוע הציגו סרטים בערבית, הצגות תאטרון, שמות הרחובות אמנם היו עותמאניים, או בריטים מנדטורים – אבל התייחסו לגיבורי תרבות ערבים (בדרך כלל).

מלחמת 48 שינתה הכל. 95% מתושבי העיר הערבים גורשו או ברחו. יאפא חזרה להיות יפו, וזמן קצר לאחר מכן לתל אביב – יפו

העיר העתיקה, שמאחוריה 3000 שנים של תרבות מתועדת, הפכה לשכונה קטנה של העיר הצעירה והחצופה תל אביב. לא סתם שכונה קטנה: שכונה מוכת עוני ותסכול שמובילים לפשע, אלימות וסמים. 95% מתושבי העיר הערבים כבר לא גרים בה. במקומם הגיעו עולים חדשים יהודים ומהגרי עבודה ערבים שיצרו מרקם אנושי חדש. הערבית נמחקה מהמרחב הציבורי לחלוטין.

בעשור האחרון, במקביל להשתלטות גורמי נדל"ן חזקים על נכסי העיר וג'נטריפיקציה משגשגת, החלו פלסטינים צעירים בני הדור השלישי לנסות להחזיר לתודעה את האפשרות או לפחות את הזיכרון של יפו הפלסטינית. אז מי אומר יפו ומי אומר יאפא?